تجربه کاربری یا UX چیست؟ [+اصول و انواع تجربه کاربری]

اصلاً بعید نیست که وقتی کلمه UX را می‌شنوید به‌طور ناخودآگاه ذهنتان تنها به سمت طراحی سایت سوق پیدا کند. اما جالب است بدانید که مفهوم UX نه تنها در این زمینه بلکه در تمام صنایع و فناوری‌های مربوط به طراحی رایج است. بنابراین بیایید یک بار به‌طور دقیق و عمیق در این مقاله بخوانید که تجربه کاربری یا UX چیست؟ UX design چیست؟ بیش از یک مثال برای UX ببینید و به‌طور خاص این مبحث را در طراحی سایت با وردپرس و اپلیکیشن بررسی کنید و در نهایت ارتباط آن را با سئو سایت که موضوع بسیار داغی است، درک کنید.

UX چیست؟

تجربه کاربری یا User Experience تخصص نسبتا جدیدی است که عمر آن به بیش از دو دهه هم نمی‌رسد. در تجربه کاربری تجربیاتی که یک کاربر پس از استفاده از یک محصول یا سرویس خاص به دست می‌آورد مورد بررسی قرار می‌گیرند. یعنی در علم User Experience هدف اصلی بررسی احساسی است که در کاربر پس از استفاده از یک محصول ایجاد می‌شود. قطعا هرچه محصولی از نظر UX مطلوب‌تر باشد، احساس بهتری برای کاربر ایجاد می‌کند.

امروزه کاربران همگی به دنبال ساده‌ترین و سریع‌ترین راه‌ها برای رفع نیازهای خود هستند. به همین دلیل است که UX اهمیت بسیاری زیادی در تولید محصولات مختلف پیدا کرده است. زیرا UX در تلاش است که تجربه‌ نهایی و کلی کاربران را بهبود بخشد. شاید برخی از مردم تصور کنند منظور از UX همان تجربه ای است که کاربر پس از استفاده محصول به دست می‌آورد! اما در حقیقت تجربه کاربری فرآیندی است که این تجربه را تجزیه و تحلیل می‌کنند تا بتواند آن را بهبود بخشد.

حتما بخوانید: رابط کاربری یا UI چیست؟ [+اصول و انواع رابط کاربری]

تجربه کاربری در طراحی سایت

مواردی که در طراحی تجربه کاربری یا UX به آنها توجه می‌شود، می‌توان به موارد زیادی اشاره کرد. برای مثال طراحی رابط کاربری که شامل چیدمان کاربردی، رنگ‌های معنادار و مرتبط، ترتیب و شکل گزینه‌ها و … از مواردی است که طراح تجربه کاربری یا UX در طراحی تجربه کاربری به آنها توجه می کند.

 نقشه سایت: یک فایل XML از تمام آدرسهای وب سایت است.

 برنامه نویسی: شیوه ذخیره اطلاعات، مراحل خرید، روند ثبت نام

 محتوای متنی و تصویری: نحوه نوشته‌ها، توضیحات عناوین، بحث‌ها، تصاویر، راهنما

 استراتژی‌های عملیاتی وب سایت: برای مثال نحوه چگونگی ارسال کالا در وب سایت‌های فروشگاهی

طراح تجربه کاربری کیست؟

کسی که موظف است برای یک سایت، اپلیکیشن یا محصول یک UX خوب طراحی کند، UX Designer است. طراحان UX باید مجموعه بسیار متنوعی از مهارت‌ها را داشته باشند. آن‌ها باید علاوه بر مهارت‌های فنی و طراحی مانند قاب‌بندی، نمونه‌سازی، تفسیر داده‌ها و بازخوردها، مهارت‌های نرم دیگری نیز داشته باشند. سازگاری، ارتباط، همدلی، حل مسئله و کار گروهی همه مهارت‌های نرم ضروری برای این افراد هستند.

نکته دیگر این است که طراحان UX ترجیح می‌دهند درمراحل اولیه طراحی و پیاده سازی یک سایت ظاهر شوند. چرا که برای ایجاد یک حس خوشایند از کار کردن با یک سایت در کاربر نیاز به تحقیقات گسترده‌ای وجود دارد. طراحان UX باید رفتار کاربران را خوب بشناسند. در خصوص آن‌ها به اندازه کافی تحقیق کنند. کل سفر کاربر روی سایت را از مسیرهای متفاوت پیش بینی کنند و تشخیص دهند که برای بهبود این سفر چه مسیرهایی باید پیش بینی و ترسیم شود. بعد از این مرحله است که یک طراح UI وارد عمل شده و به طراحی‌های UX کار سر و شکل داده و آن‌ها را پیاده سازی می‌کند.

حتما بخوانید: طراحی سایت چیست؟ Website Design [+هدف طراحی سایت]

فاکتورهای مورد توجه طراحان تجربه کاربر چیست؟

•  ظاهر  محصول
• احساس  محصول
• قابلیت استفاده آن محصول​

ظاهر یک محصول تماما در مورد ایجاد محصولی است که جذابیت بصری دارد. به ویژه با ارزش‌های یک کاربر هماهنگ است و روح آنچه که آن‌ها در آن محصول انتظار دارد را درک می‌کند. به عبارت دیگرنه تنها باید زیبا به نظر برسد بلکه باید درست وکامل نیز به نظر برسد. در انجام این کار، یک پیوند اعتماد و اعتبار بین محصول و کاربر ایجاد می‌شود. ​

بعد احساس نیز باید در مورد تولید محصولات مورد توجه قرار بگیرد. یعنی اگر با آن‌ها تعامل داشته باشید و یا نسبت به آن‌ها واکنش نشان دهید، محصولات باید تجربه لذت بخشی داشته باشند و نه فقط یک تجربه عملی. ​

در نهایت قابلیت استفاده سنگ بنای تجربه کاربر است. اگر یک محصول قابل‌استفاده نباشد، تجربه استفاده از آن هرگز نمی‌تواند خوب باشد. طراحان UX می‌خواهند محصولاتی ایجاد کنند که به طور ایده‌آل برای رفع نیازهای خاص کاربر مناسب باشند و قابل‌پیش‌بینی باشند. ​

اجزای طراحی تجربه کاربری یا UX چیست؟

طراحی تجربه کاربری یک مسئله بسیار گسترده است و شامل حوزه‌های مختلفی می‌شود. در ادامه به بعضی از مهمترین حوزه‌ها اشاره می‌کنیم:

کاربرپژوهی: لازمه ایجاد یک تجربه خوشایند برای کاربران، شناخت آن‌ها است. به همین دلیل یکی از مهمترین بخش‌های طراحی تجربه کاربری، پژوهش درباره کاربران است. این کار از طریق نظرسنجی، بررسی شبکه‌های اجتماعی، رصد کردن کاربران سایت‌های رقیب و … انجام می‌شود.

رابط کاربری یا UI: یکی از مهمترین اجزای UX، رابط کاربری است. تخصصی که به تعامل میان انسان و ماشین می‌پردازد و هدفش تولید محصولاتی با قابلیت استفاده آسان است.

کاربردپذیری: این مورد به بررسی نحوه کاربرد محصول یا وب سایت برای کاربران می‌پردازد. یعنی باید بررسی کنیم چه امکاناتی برای کدام دسته از کاربران مناسب است تا به هدف مشخصی برسند.

قابلیت دسترسی: در این حوزه باید اطلاعات را به گونه‌ای معماری کنید که به راحتی در دسترس کاربران قرار بگیرد. مثلا در مورد یک وب سایت، منوها به گونه‌ای تنظیم می‌شوند که اطلاعات لازم با کمترین کلیک و کمترین پیچیدگی در اختیار بازدیدکننده قرار بگیرد.

استراتژی محتوا: طراح UX باید بداند انتشار چه نوع محتوایی، در چه زمانی و از چه طریقی باعث ایجاد تجربه کاربری خوشایند می‌شود.

یک طراح تجربه کاربری باید در مورد تمامی این زمینه‌ها آگاهی داشته باشد. البته برخی افراد تمرکز خود را روی یکی از این حوزه‌ها می‌گذارند و در آن زمینه متخصص می‌شوند.

خدمات: طراحی سایت فروشگاهی با وردپرس [سفارش ساخت سایت فروشگاهی]

آیا UX روی سئو تاثیر دارد؟

حال سوالی که اینجا پیش می آید این است که ux بر روی سئو تاثیر دارد؟ در فضای دیجیتال و در حوزه طراحی سایت نیز باید گفت سایت‌هایی که از UX خوب برخوردار باشند شانس بسیار بیشتری در کسب رتبه بهتر در گوگل خواهند داشت. چرا که یک سایت با طراحی خوب است که کاربر را برای مدت طولانی‌تری در خود پاگیر می‌کند و گوگل نیز خیلی زود متوجه این حضور پررنگ، فعال و طولانی مدت کاربر در سایت شده و این‌طور برداشت می‌کند که این سایت خدمات خوبی را به کاربر ارائه می‌کند که او را برای مدت طولانی‌تری در خود نگه داشته است. پس به آن رتبه بهتری اعطا می‌کند. بنابراین ابداً اثر غیر مستقیم Ux خوب روی سئوی سایت را نادیده نگیرید.

یک طراح UX چه‌کاری انجام می‌دهد؟

یک طراح UX از یک مجموعه ابزار برای تحقیق و آزمایش کاربر، طراحی گرافیک، طرح، زبان و متن استفاده می‌کند. آن‌ها ممکن است برخی از کد نویسی ها را انجام دهند (معمولاً در حوزه HTML / CSS)، قالب‌های ساده ایجاد می‌کنند، آرم‌ها و دکمه‌ها را طراحی می‌کنند یا حتی متنی را که در محصول ظاهر می‌شود، می‌نویسند.

برای درک تجربه مشتری، طراحان UX ممکن است مصاحبه با مشتری را انجام دهند یا در آن شرکت کنند تا تصویر بهتری ازآنچه برای مشتریان مهم است و نحوه انجام وظایف حیاتی (با محصول یا استفاده از روش‌های جایگزین) داشته باشند. پس از آماده شدن محصول، UX اغلب در آزمودن قابلیت استفاده، طراحی اسکریپت‌ها، تجزیه‌وتحلیل نتایج و یا حتی انجام آزمایش‌ها پیشتاز خواهد بود.

به‌محض ارسال محصول، طراحان UX از تجزیه‌وتحلیل استفاده می‌کنند تا به سفر خریدار عمیق‌تر بپردازند و تلاش می‌کنند شناسایی کنند که گردش کار موفقیت‌آمیز است و چه روایاتی از کجا به موانع برخورد می‌کند.

طراحان UX همچنین “دستور زبان بصری” را برای یک محصول تعریف می‌کنند، یا آیکون‌ها و تایپوگرافی هایی را ایجاد می‌کنند که با برند ارتباط برقرار می کنند و نشانه‌های بصری را به کاربران ارائه می‌دهند که با اضافه کاری بیشتر آشنا می‌شوند. آن‌ها همچنین اطمینان حاصل کنند که زبان استفاده شده در سایت برای مخاطبان مرتبط و واضح است و درعین‌حال در کل سفر مشتری سازگار و آشنا است.

خدمات: طراحی سایت شرکتی با وردپرس [سفارش سایت شرکتی حرفه ای]

تجربه کاربر شامل چه مواردی است؟

طبق Semantic Studios، هفت عامل اصلی برای یک تجربه کاربری یا UX خوب وجود دارد. این نمودار با عنوان User Experience Honeycomb شناخته می‌شود. این تئوری و نمودار بیان می‌کند که یک وب‌سایت یا اطلاعات آنلاین باید شرایط زیر را داشته باشد:

• مفید: آیا مطالب و طراحی وب‌سایت شما نیازی را برآورده می‌کند؟ آیا مشتریان شما اطلاعات موجود در وب‌سایت شما را مفید می‌دانند؟
• قابل‌استفاده: به‌طور خلاصه، آیا استفاده از وب‌سایت شما ساده است؟ آیا بصری است؟
• مطلوب: آیا طراحی وب‌سایت شما مخاطبان شما را به خود جلب می‌کند؟ آیا تعامل با آن لذت‌بخش است؟ آیا توجه کاربر را به خود جلب می‌کند؟
• قابل‌دستیابی: آیا کاربران می‌توانند اطلاعات موردنیاز خود را به‌راحتی پیدا کنند؟ آیا وب‌سایت شما به‌سرعت در اینترنت یافت می‌شود؟
• در دسترس: آیا وب‌سایت شما توسط همه قابل‌دسترسی است؟ آیا کاربران معلول را در خود جای می‌دهد؟
• معتبر: آیا اطلاعات موجود در وب‌سایت شما معتبر است؟ آیا کاربران آنچه را در وب‌سایت شما پیدا می‌کنند باور می‌کنند؟ گزارش‌ شده است که قضاوت در مورد اعتبار وب‌سایت براساس زیبایی کلی وب‌سایت 75٪ است.
• ارزشمند: با ترکیب همه این عوامل آیا محتوای وب‌سایت، طراحی و عملکرد شما ارزش کاربران را فراهم می‌کند؟

همه موارد موجود در وب‌سایت شما، از نسخه بازاریابی گرفته تا ساختار URL، به تجربه کلی کاربر با نام تجاری شما کمک می‌کند.

حتما بخوانید: ویژگی های یک سایت حرفه ای [معرفی 18 ویژگی برتر]

اهمیت تجربه ی UX

تجربه ی UX یک مفهوم گسترده است که کل چرخه ی عمر یک محصول را در بر می گیرد در واقع دور اندیشی فروشنده با فروش کالا تمام نمی شود بلکه در طول زندگی محصول با مصرف کننده ادامه دارد. در نظر گرفتن تجربه ی UX یک عنصر انسانی است که تأثیر عاطفی و روانی بر ما دارد و ما را تشویق می کند که از یک برند خاص خرید کنیم. به طور خلاصه عناصرتجربه ی UX عبارتند از:

طراحی بصری: منظور از عناصر بصری یک محصول از تایپوگرافی بروشور گرفته تا رنگ های استفاده شده در بسته بندی است. این موارد باید از نظر UI و تجربه ی UX بررسی و طراحی شوند.

ساختار اطلاعات: همانطور که معماران چهارچوب یک ساختمان را ترسیم می کنند، معماران فناوری اطلاعات هم دقیقا این کار را برای طراحی یک نرم افزار یا سایت انجام می دهند. معماری اطلاعات ساختار پایه ای است شما برای طراحی و ارئه ی محصول خود به آن نیاز دارید.

طراحی UI: همه عناصر تجربه ی UX به هم پیوسته اند اما طراحی تعامل سه گانه ویژه ای رابا طراحی بصری و معماری اطلاعات تشکیل می دهند. آنها با هم پایه ای برای یک رابط کاربری(UI) با کیفیت می سازند. طراحی UI به طور خاص شناسایی مسیر ایده آل کاربر و چگونگی راهنمایی وی ازطریق آن است.

قابلیت استفاده: آیا استفاده از برنامه یا محصول شما آسان است؟ آیا می توانید با سهولت وب سایت را مرور کنید؟ قابلیت استفاده می تواند خارج از تجربه ی UX و به طور تئوری خوب باشد اما در عمل نه و این یعنی شکست محصول شما. اگر نیاز باشد کاربر برای استفاده هر چند دقیقه یک بار به دفترچه ی راهنما رجوع کند یعنی محصول شما امتیاز تجربه ی UX را از دست داده است.

شناسایی نیاز کاربر: قبل از ساخت یک محصول باید بدانید که برای چه کسی آن را طراحی می کنید. اگر تحقیق در این زمینه انجام ندهید ممکن است در نهایت یک محصول زیبا داشته باشید که هیچ کس آن را نمی خواهد، چرا که هیچ نیازی را برآورده نمی کند.

استراتژی محتوا: شما به محتوا نیازدارید اما چه محتوایی؟ انتشار محتوای نامناسب، ناقص، تکراری و یا پیچیده برای تجربه ی UX محصول مضر است. استراتژیست های محتوا تصمیم می گیرند که چه زمانی،چگونه و از همه مهمتر چه محتوایی منتشر یا حذف شود.

فواید یک تجربه کاربری خوب

•  کاهش خطاهای کاربری
•  افزایش سرعت استفاده از محصول
•  رضایت کاربران
•  افزایش درصد استفاده مجدد محصول توسط کاربر
•  افزایش فروش محصول
•  کاهش هزینه‌های مربوط به توسعه محصول

خدمات: طراحی سایت در زنجان [طراحی سایت فروشگاهی و شرکتی]

تفاوت UI و UX چیست؟

UI و UX اغلب به جای هم استفاده می‌شوند، اما وقتی کلمات اختصاری در آن بیان می‌شود رابط کاربری و تجربه کاربری کاملاً متفاوت است.
رابط کاربری به معنای واقعی کلمه همان چیزی است که کاربر در محصول می‌بیند و با آن تعامل می‌کند: دکمه‌ها، طرح، ناوبری، قسمت‌های فرم و غیره. دقیقاً مانند کابین خلبان هواپیما یا دکمه‌های کنترل از راه دور، همان چیزی است که کاربر می‌بیند، لمس‌ها و کلیک‌ها. “UI” همچنین گاهی اوقات می‌تواند برای “ظاهر و احساس” یک محصول کوتاه باشد.

تجربه کاربر شامل عناصر بسیار گسترده‌تری از رابط کاربری است، اگرچه UI قطعاً در این تعریف بزرگتر وجود دارد. تجربه کاربر شامل همه کارهایی است که کاربر نهایی در رابطه با محصول انجام می‌دهد، ازجمله نحوه قرار گرفتن آن در جریان کار کلی آن‌ها و مراحل قبل و بعد از استفاده واقعی محصول. علاوه بر این، تجربه کاربر نحوه تغییر این تعاملات را در طول زمان با تکامل استفاده مشتری و تغییر محصول و شرکت ارائه می‌دهد.

 اجزای تجربه کاربری یا UX

اجزای طراحی تجربه کاربری شامل پنج زیر مجموعه اصلی است که هر کدام آنها نیز دارای شاخه‌هایی هستند:

•  طراحی تعاملی
•  کاربردپذیری
• معماری اطلاعات
•  کاربر پژوهی
•  استراتژی محتوا

خدمات: طراحی سایت در اراک [طراحی سایت شرکتی و فروشگاهی اراک]

مهمترین مهارت های یک طراح UX چیست؟

در قسمت های قبلی این مقاله با مفهوم UX و وظایف طراحان تجربه کاربری در پروژه های مختلف آشنا شدید و در این قسمت می خواهیم به این بپردازیم که اگر علاقه مند به یادگیری طراحی UX هستید چه مهارت هایی را می بایست یاد بگیرید یا در خود تقویت کنید.

مهمترین نکته ای که در خصوص ورود به دنیای طراحی UX باید بدانید این است که برای ورود به این رشته نیاز به مدرک دانشگاهی مرتبط ندارید و مانند هر شغل دیگری تنها باید مهارت های مربوط به آن را به صورت حرفه ای یاد بگیرید. خوشبختانه می توانید تمام مهارت های لازم برای یادگیری طراحی UX را با استفاده از اطلاعات موجود در اینترنت یاد بگیرید بنابراین نگرانی در این خصوص نداشته باشید.

مهارت هایی که باید یک طراح UX داشته باشد:

• توانایی برقراری ارتباط با افراد مختلف با اهدافی مانند جمع آوری اطلاعات، برگزاری تست ها و …
• توانایی تحلیل اطلاعات و داده ها و فراوری آن ها
• توانایی طراحی وایرفریم ها و پروتوتایپ ها
• آشنایی با اصول طراحی بصری و طراحی ظاهر محصول
• توانایی همدلی با کاربران جهت تولید محصولات حرفه ای جهت براوردن نیاز کاربران
• توانایی انجام تست های مختلف و تحلیل نتایج آن ها
• توانایی مذاکره و ارائه قوی جهت ارتباط با کارفرما و ذینفعان
• انعطاف لازم جهت کار تیمی

مراحل طراحی تجربه کاربری

طراحی تجربه کاربری یک فرایند پیوسته و مهم است که باید مراحل مختلف آن به درستی و به ترتیب انجام شود تا بتواند به خروجی مطلوب خود برسید. در این قسمت می‌خواهیم بیشتر از مراحل طراحی تجربه کاربری برای‌تان بگوییم.

استراتژی: هیچ کاری بدون داشتن استراتژی درست و مدون به نتیجه نمی‌رسد و طراحی تجربه کاربری نیز از این قاعده مستثنی نیست. شما باید در استراتژی خود تمامی موارد را بررسی کنید، به درستی هدف‌گذاری کرده و تاکتیک‌های‌تان را مشخص کنید.

تحقیقات: تحقیق‌کردن مرحله بعدی است. باید تحقیق خوبی روی نقاط ضعف و قوت محصول یا خدمات خود داشته باشید، نیاز، سلایق و رفتار کاربران‌تان را بشناسید و تحقیقات بازاری قدرتمندی داشته باشید. با یک تحلیل درست می‌توانید پرسونای مناسبی از مخاطبان خود ایجاد کنید.

طراحی اولیه: در این مرحله طرح مورد نظر و مسیری که کاربر طی می‌کند همراه با اقدامات احتمالی او باید به صورت دستی روی کاغذ کشیده شود تا ببینید از ابتدا تا انتها قرار است چه اتفاقی بیفتد و چه تجربه‌ای انتظار کاربر را می‌کشد.

تولید اولیه: در این مرحله باید براساس طرح اولیه یک نمونه اولیه و آزمایشی نیز انجام دهید تا بتوانید در مرحله ارزیابی و تست باگ‌ها و مشکلات احتمالی را برطرف کرده و به نسخه نهایی نزدیک شوید.

ارزیابی و تست: حالا زمان ارزیابی نمونه اولیه است تا بتوانید با شناسایی مشکلات و باگ‌های موجود، نمونه نهایی را به شکلی روانه بازار کنید که کمترین مشکل ممکن را داشته باشد.

انتشار محصول نهایی: بعد از ارزیابی‌های انجام شده و برطرف کردن خطاها و ساده‌سازی تجربه کاربری، می‌توانید محصول نهایی خود را منتشر کنید تا با دریافت بازخوردهای لازم بتوانید در جهت بهبود آن گام بردارید.

خدمات: طراحی سایت در گرگان [بهترین شرکت طراحی سایت گرگان]

ابزارهای طراحی تجربه کاربری کدام اند؟

همانطور که متوجه شدید، طراحی تجربه کاربری کار گسترده ایست؛ پس ابزارهای متعددی در هر یک از بخش های آن نیاز داریم. برخی از این ابزار را در ادامه برای شما نام برده ایم:

• FlowMapp
• VisualSitemaps
• Wireframe.cc
• Balsamiq
• Optimal Workshop
• و …

نتیجه گیری

UX یک کار تخصصی، علمی و پیچیده است که با تجربیات، احساسات، فرهنگ و سایر جنبه‌های مردم سر و کار دارد. هدف نهایی تجربه کاربری افزایش رضایت کاربران نسبت به محصولاتی است که آن‌ها را تهیه و حداقل یکبار از آن‌ها استفاده کرده اند. تجربه کاربری آمده است تا کارایی، سادگی، دسترسی و سایر یک جنبه‌های محصولات را بهبود بخشد. امیدوارم در این مقاله بطور کامل با مفهوم تجربه کاربری یا UX چیست آشنا شده باشید.